Dertien jaar nadat het Belgische voetbal een enorm zware klap kreeg door het schandaal rond de Gokchinees Zheyun Ye, kregen onze zuiderburen in oktober dit jaar een nóg zwaardere klap te verwerken. Het Belgisch voetballandschap werd op woensdagochtend 10 oktober in rep en roer gezet door het uitbreken van Operatie Propere Handen. Een schandaal waarvan het einde nog niet in zicht is, maar inmiddels weten we wel hoe de lijntjes lopen. 

Dit verhaal is een vervolg op deel I, [a,https://www.fcupdate.nl/voetbalnieuws/343622/operatie-propere-handen-deel-ii-louche-zaakwaarnemers/,_blank,deel II] en [a,https://www.fcupdate.nl/voetbalnieuws/343665/operatie-propere-handen-deel-iii-de-cruciale-rol-van-kv-mechelen/,_blank,deel III].

Operatie Propere Handen kan nog grote en belangrijke gevolgen hebben in het Belgische voetbal. Het onderzoek van het Belgische gerecht betreft het luik matchfixing, waar Waasland-Beveren, KV Mechelen en twee topscheidsrechters genoemd worden als verdachten. Het grootste aspect zou echter de fiscale fraude en witwassen betreffen, waar zaakwaarnemers Mogi Bayat en Dejan Veljkovic nog steeds verdachten zijn.

AFAS-stadion Achter de Kazerne

Zaakwaarnemerswereld

Het gebrek aan transparantie en regels is hallucinant in de Belgische makelaardij. Tussenpersonen kunnen zonder enige vorm van vergoeding cliënten van elkaar afsnoepen, commissies worden onderhands geregeld met de clubbesturen. En via dubieuze kanalen laten de makelaars hun opbrengsten maximaliseren middels bedenkelijke bankrekeningen in Cyprus of Montenegro – waarbij de Belgische fiscus buitenspel wordt gezet. Door de enorme omvang en opschudding door Operatie Propere Handen onderneemt zelfs de Belgische politiek ook actie. Vlaams minster van Werk en Sport Philippe Muyters wil het beroep van spelersmakelaar onder handen nemen, maar erg grondig of diepgaand lijken de maatregelen (nog) niet te zijn.

In de laatste drie jaar heeft de Belgische voetbalbond 419 spelersmakelaars geregistreerd, dat zijn meer managers dan er profspelers in de Belgische eerste klasse rondlopen. Dat aantal moet dringend naar beneden, en dit in eerste instantie dankzij een hoge waarborg voor makelaars die zich willen registreren. Door een borgsom van 25.000 euro wil Muyters al een eerste schifting maken, door het hoge bedrag op tafel te leggen moet het kaf van het koren gescheiden worden. Daarnaast mogen spelers jonger dan 15 jaar geen makelaar hebben, om op die manier de jonge speler en zijn ouders te beschermen van opdringerige makelaars.

Een plafond voor makelaarscommissies vastleggen is een ander voorstel dat op tafel ligt, zeven procent per transactie zou moeten volstaan. Maar die suggestie zal geen lang leven bescheren, want de Europese regels verbieden zo'n beperking. In het laatste jaarrapport van de Belgische voetbalbond bleek dat de makelaars in het seizoen 2017-2018 gezamenlijk 41,9 (!) miljoen euro verdienden. Dat is bijna zeventig procent meer dan het seizoen daarvoor, toen de makelaars 24 miljoen euro incasseerden. Ter vergelijking: in Nederland was dat toen 18 miljoen euro. Een kleine kanttekening op deze cijfers: de bedragen in het rapport waren aangeleverd door de Belgische profclubs zelf.

Enige controle op betrouwbare cijfers was er niet, de voetbalbond nam de cijfers klakkeloos over, zonder enige vorm van kritische benadering. Eventuele onderhandse betalingen of betalingen aan derdenrekeningen van de makelaars zijn waarschijnlijk niet opgenomen in het rapport. In werkelijkheid kunnen de makelaarsinkomsten dus véél hoger liggen.

Terug bij af

Bayat

Terug naar af dus. Doorheen de toevloed van talloze voorstellen en voornemens om de makelaardij proper te maken, zitten ook de makelaars zelf niet stil. In een poging om hun slechte naam terug te zuiveren werd een heuse vakbond opgericht, de Belgian Federation of Football Agents. De doelstelling van dit front der makelaars is in alle eendracht een soort kwaliteitslabel oprichten, ondersteund door strenge regels. De BFFA wil alle contracten en commissies transparant laten worden, wat een complete breuk met het verleden moet teweegbrengen. Een belangrijke rol zal hier worden weggelegd voor een zogenaamd Clearing House. Deze onafhankelijke instantie moet erop toezien dat alle transfergegevens en bedragen, door en van clubs, worden gecontroleerd. Als er een akkoord is tussen twee clubs en een speler, wordt de deal pas echt geofficialiseerd nadat het Clearing House hun stempel voor goedkeuring op de transactie plaatste. Geen stempel, geen deal. Zowel de clubs, de BFFA als de politieke instanties zijn enthousiast over het Clearing House.

Veel goede voornemens en bedoelingen in het Belgische voetbal om de stiel van spelersmakelaars te purificeren. Maar de echte vraag is wanneer deze intenties in echte concrete acties worden omgezet, het is niet meer vijf voor twaalf, maar wel vijf ná twaalf. De Belgische voetbalclubs huppelen al jaren achter het Europese voetbal aan. Wanneer er jaarlijks steeds meer kapitaal van de clubs richting de zakken van de spelersmakelaars verschuiven, is de heropstanding onmogelijk.

De politieke inmenging is een goed teken, een aanwijzing dat het onze zuiderburen menens is om de corrupte en malafide makelaars te weren uit hun voetbal. Door het succes van de Rode Duivels geniet België een groot aanzien in het mondiale voetbal, maar een schandaal zoals Operatie Propere Handen doet die populariteit zienderogen minderen. Door minder afhankelijkheid van spelersmakelaars moeten de clubs terug inzetten op kwaliteit en hun uitstekende jeugdopleiding. Niet elk jaar staan er namelijk talenten op zoals Eden Hazard, Romelu Lukaku of Kevin De Bruyne.

Door: Olivier Plancke