20 maart 2020 – Samen met FC Barcelona en Real Madrid vormt Athletic de Bilbao het heilige Spaanse drietal dat nooit uit de hoogste divisie degradeerde. De club uit Baskenland is uniek in het mondiale topvoetbal en houdt er eigen regels en principes op na. Het hielp Los Leones vaak aan successen, maar lijkt aan erosie onderhevig. Waarom Athletic de Bilbao de clubprincipes belangrijker vindt dan sportief succes.

Verdwenen successen en nieuwe hoop
Het leek op 17 augustus 2015 net alsof Athletic de Bilbao de Champions League had gewonnen. In de binnenstad waren 50.000 fans samengekomen om de spelersgroep van Ernesto Valverde te bejubelen na het grijpen van de Spaanse Super Cup. Die werd gewonnen ten koste van het grote FC Barcelona. Hoewel het slechts de Super Cup betrof, waren de fans in extase. Heel vreemd was dat niet, want de club wachtte al 31 jaar op eremetaal. De laatste prijs dateerde van 1984 en dus maakten de spelers een ereronde in een open bus door de overvolle binnenstad. Jubelende fans klapten de handen stuk voor hun helden.

De Super Cup kreeg een plaats in de prijzenkast, waarop de laatste decennia vooral stof neerdaalde. Na 1984 maakte Bilbao een ongekende prijzendroogte mee. De club is na Real Madrid en FC Barcelona nog altijd de meest succesvolle Spaanse club, maar in tegenstelling tot de andere twee bolwerken gleed Bilbao na de jaren '80 steeds verder weg. Opmerkelijk voor een club die 8 landstitels en 24 bekerwinsten op zijn naam heeft staan. Dit seizoen bivakkeert de trots van Baskenland op de tiende plaats, maar is er wel weer uitzicht op eremetaal. Dankzij onder meer een zinderende zege op Barcelona werd de Copa del Rey-finale bereikt, waarin uitgerekend streekgenoot Real Sociedad de opponent zal zijn.

Vreemde eend in de bijt
Het unieke zit hem bij Bilbao in de filosofie. De club werd in 1898 door Engelse immigranten opgericht en was direct succesvol. De kritiek vanuit Spanje was dat Bilbao parasiteerde op de goede Engelse importspelers, waarna de club het rigoureus over een ander boeg gooide. Er werd in 1912 besloten om louter spelers uit eigen regio te selecteren en dat is nog altijd clubregel nummer één. Voor de zeer op eigen regio gerichte Basken bleek het een schot in de roos, want de connectie tussen het volk en club werd sterker en sterker. Ook streekgenoot Real Sociedad hanteerde de regel om alleen Baskische spelers te gebruiken, maar gooide die restrictie in 1989 overboord omdat het de sportieve prestaties remde.

Waar het Sociedad belemmerde, was dat bij Bilbao totaal anders. Het is de enige club in een Europese topcompetitie die een dergelijke maatregel hanteert, maar het past de club en het volk. 76 procent van de fans degradeert liever, dan dat er gespeeld gaat worden met niet-Basken. Fans herkennen zich in de selectie, de spelers zijn één van hen. Van de huidige selectie heeft liefst tachtig procent de jeugdopleiding (voor een deel) doorlopen. Het is niet zo dat elke voetballer in Baskenland geboren is. Een speler kan ook door Baskische familieleden of vanwege een groot aantal jaren in de jeugdopleiding in aanmerking komen voor een plaats in de selectie van De Leeuwen.

Onrust door Griezmann-interesse
Er wordt door de club altijd nauwkeurig uitgezocht of een mogelijke nieuwe speler wel echt aan de clubregel voldoet. In 2012 was Bilbao dicht bij het aantrekken van Antoine Griezmann, sterspeler van streekgenoot Sociedad. De Fransman leefde sinds zijn veertiende op Baskisch gebied, maar dat was voor Bilbao niet genoeg. De club besloot vanwege de ontstane interne onrust af te zien van een deal.

Momenteel gaat het gerucht dat de club belangstelling heeft voor Gonzalo Higuaín. De Juventus-reserve komt in tegenstelling tot Griezmann wél in aanmerking voor een contract bij Bilbao, want de Argentijn heeft Baskische roots in zijn familie. De overgrootvader van de spits komt uit Baskenland en is ooit naar Argentinië verhuisd. In tegenstelling tot alle andere clubs moet Bilbao constant dit soort afwegingen maken bij transfers. Desondanks is het al sinds 1928 onafgebroken actief in de hoogste Spaanse afdeling.

De ijzersterke jeugdopleiding
In een voetbalwereld waarin geld steeds meer de boventoon voert, put Bilbao uit eigen regio. De ijzersterke jeugdopleiding is de levensader van de club en levert vele topspelers af. De tentakels van Bilbao in de omgeving reiken ver aangezien het met 150 zusterclubs de talenten al vanaf jonge leeftijd kan monitoren. Presteren de talenten goed, dan krijgen ze een plaats in de jeugdopleiding. Gaat het ook daar goed, dan vormt de beloftenploeg de laatste stap naar het vlaggenschip. Het B-team is actief op het derde niveau in Spanje.

Bilbao is de hoofdstad van Baskenland en is met 354.145 inwoners verreweg de grootste stad uit de regio die qua grootte de helft van Nederland in beslag neemt. De liefde voor de voetbalclub wordt er met de paplepel ingegoten bij kinderen, die niets liever willen dan het eerste halen en de trots van familie en vrienden zijn. Bijna nergens is een voetbalclub zo nauw verweven met het volk als bij Bilbao.

Typerend is dat Estadio San Mamés, sinds 2013 prachtige onderkomen van Bilbao, uit de grond werd gestampt pal naast het oude stadion in de binnenstad. Bilbao wilde de tempel per se weer in het hart van de stad plaatsen om zo dicht bij de mensen te blijven. Treffend is ook dat twee Baskische architecten het stadion ontwierpen en dat het werd gefinancierd door het Baskische Kutxabank en de Baskische overheid. De bijnaam van San Mamés is La Catedral (de kerk). Ook dat is niet zomaar, weet spits en clubicoon Aritz Aduriz. "Deze club is bijna een religie." De hele voetbalwereld zal volgend jaar zomer kennis maken met het stadion, aangezien het één van de speelsteden is van het EK.

Klappers op de transfermarkt
Clubliefde is in de voetballerij steeds zeldzamer, merkt ook Bilbao. De club verkocht de laatste jaren vaak spelers aan Europese grootmachten. Omdat Bilbao door de clubprincipes zelf niet in staat is om topspelers te kopen, wil het de hoofdprijs vangen voor de spelers. Slimme en hoge afkoopsommen in de langdurige contracten zorgen daarvoor. De verkoop van keeper Kepa Arrizabalaga aan Chelsea leverde door een clausule liefst tachtig miljoen euro op. Ook de transfers van Aymeric Laporte (65 miljoen, Man City), Javi Martinez (40 miljoen, Bayern) en Ander Herrera (36 miljoen, PSG) spekten de clubkas behoorlijk.

De volgende transferklapper kan een deal van Iñaki Williams gaan worden. De 25-jarige spits staat in belangstelling van vele clubs en tekende vorig jaar een nieuw contract bij Bilbao met een looptijd van liefst negen (!) jaar. De afkoopsom is met 135 miljoen euro fors. Het verhaal van de international is overigens bijzonder. Zijn ouders zijn van Afrikaanse komaf en maakten de tocht naar Europa. In Bilbao werd Iñaki geboren en via de jeugdopleiding kwam de spits in het eerste terecht. In 2015 werd Williams de eerste donkere doelpuntenmaker ooit in de geschiedenis van de club.

Iñaki Williams is één van de spelers die er tegen rivaal Sociedad voor moet gaan zorgen dat Bilbao voor het eerst in 36 jaar weer een hoofdprijs gaat winnen, al is een nieuwe bekerdatum nog niet bekend. Ook als de finale verloren gaat, blijft de liefde van de fans voor de club onvoorwaardelijk. Directeur Asier Arrate: "Om elk weekend elf Baskische spelers in ons shirt op het veld te zien, is voor ons meer waard dan winnen. De filosofie houdt al honderd jaar stand. Dat is ons kampioenschap."

Door: Remco Jacobi

Adv

Pak 50x of zelfs 100x je inzet als Nederland beide speelhelften wint tegen Gibraltar!

Wint Nederland beide helften tegen Gibraltar? Dan kun je met één euro vijftig tot honderd euro bijschrijven.