Willem van Hanegem begint haast medelijden te krijgen met Ajax. Het elftal van trainer John van ’t Schip kwalificeerde zich afgelopen donderdag weliswaar voor de achtste finales van de Conference League, maar dat gebeurde op onverklaarbare wijze. Omdat Ajax in Noorwegen de ene na de andere kans moest toestaan, besloot Van ’t Schip zijn ploeg in de uitwedstrijd tegen AZ in een 5-4-1-systeem de wei in te sturen. Van Hanegem vraagt zich af hoe diep de Amsterdammers nog kunnen zinken.

“Er was een periode dat clubs medelijden hadden met Feyenoord. Het ging toen zo slecht in De Kuip dat ze het mijn club wel gunden om af en toe een succesje te hebben”, begint Van Hanegem in zijn column in het Algemeen Dagblad. Van Hanegem vond dat zelf ‘vreselijk’ en ‘vernederend’, maar ziet een groot verschil met Ajax. “Een compleet andere club. Minder gunfactor bij de concurrenten, denk ik. Dus medelijden is er vast niet. Maar bij mij rijst inmiddels wel de vraag: hoe diep kan deze club nog verder vallen?”

Dat zullen meer mensen zich afvragen na de afgelopen week. Na de bedroevende optredens in de heenwedstrijd tegen Bodø/Glimt in de tussenronde van de UEFA Conference League en het competitieduel met NEC besloot Van ’t Schip het in de return in Noorwegen over een andere boeg te gooien. Hij liet zijn elftal inzakken, de linies kort op elkaar houden was het devies. Ajax stond desondanks de ene na de andere Noorse mogelijkheid toe. “In Noorwegen wonnen ze een wedstrijd die ze eigenlijk niet konden winnen, zo slecht ging het. Rafael van der Vaart zei dat ze eigenlijk beter uitgeschakeld hadden kunnen worden, zo slecht is het inmiddels. Ik snap dat helemaal, maar voor het Nederlands voetbal was het niet ongunstig dat ze nog een paar puntjes wisten te verzamelen”, aldus Van Hanegem.

Van ’t Schip besloot om het na de miraculeuze ontsnapping in Noorwegen opnieuw anders te gaan doen: met vijf verdedigers tegen AZ. Van Hanegem vraagt zich af of het een idee was van Michael Valkanis, de Griekse rechterhand van de interim-hoofdtrainer. De Kromme plaatst in elk geval zijn vraagtekens bij het besluit. “Dat is voor sommige mensen een soort heilige oplossing: meer verdedigers, dan gaat het vast beter. Bij Oranje had je ook zo’n stroming die het maar over die manier van spelen had. Louis van Gaal speelde het, maar hij moest het voortdurend repareren. Het is geen truc die altijd werkt.” Zeker niet als, zoals bij Ajax het geval was, de wedstrijden zich in rap tempo opvolgen. “Wat naïef eigenlijk. Bovendien is het voor ploegen in problemen beter om vastigheid te houden, en dat biedt een systeem met drie man voorin en vier verdedigers”, stelt Van Hanegem.

Ajax ‘doet maar wat’, aldus het clubicoon van Feyenoord. Hij doelt op de aanstelling van Sven Mislintat - de in september ontslagen technisch directeur -, de trainerswissel en de komst van Jordan Henderson. “En dan zegt de nieuwe trainer ook nog eens hetzelfde als de weggestuurde trainer, namelijk dat de spelers gewoon niks zijn. En nu dus weer een ander systeem. On in Alkmaar te zien dat dat ook niet werkt.” Van Hanegem ziet dat de Ajacieden ondertussen ‘steeds meer de weg kwijtraken’. “Brian Brobbey zit elke week de scheidsrechter achterna, omdat ze hem even hebben vastgehouden. Ze moeten daar in de zomer afscheid nemen van veel spelers. Dat kost een berg geld, maar het kan niet anders.”