Praat mee: is dit Oranje beter dan de bronzen groep van 2014?

Louis van Gaal kreeg vorige week tijdens zijn persconferentie in Zeist de vraag of de WK-selectie van het Nederlands elftal voor Qatar beter is dan de groep die in 2014 de bronzen medaille won in Brazilië. De bondscoach antwoordde door te zeggen dat het niveau in zijn huidige selectie 'gemiddeld' hoger ligt dan acht jaar geleden. Maar is dat ook écht zo? FCUpdate.nl gaat op zoek naar het antwoord.

Doelman

Afgaande op de rugnummers die de KNVB eerder deze week publiceerde, is Remko Pasveer in Qatar de eerste doelman van Oranje. De goalie van Ajax heeft rugnummer één gekregen en dat betekent normaal gesproken goed nieuws. De reacties daarop waren echter niet allemaal positief. Ja, Pasveer maakte tijdens de Nations League-duels met Polen en België in september een prima indruk. Ja, Pasveer heeft Champions League-ervaring en weet dus hoe het is om op een hoog niveau te keepen. Maar het is geen geheim dat Pasveer sinds zijn debuut in het Nederlands elftal een matige indruk maakt.

Lees ook: KNVB maakt rugnummers Oranje bekend: Pasveer draagt nummer 1

Van Gaal zei dat van de keepers die hij heeft geselecteerd – Andries Noppert, Justin Bijlow en Pasveer – alleen Noppert in vorm is. De boomlange doelman van sc Heerenveen heeft inderdaad een ijzersterke eerste seizoenshelft achter de rug, maar om nou te zeggen dat hij de enige is die in goede vorm steekt… Daarmee doet Van Gaal Bijlow tekort. De Feyenoord-goalie kende weliswaar een moeizame seizoensstart, maar heeft in de afgelopen weken bewezen dat hij weer de 'oude' is. Het valt daarom niet uit te sluiten dat Van Gaal, ondanks het rugnummer van Pasveer, tóch voor Bijlow kiest.

In aanloop naar het WK van 2014 in Brazilië was er een stuk minder te doen om de positie onder de lat. Cillessen was de eerste doelman van Ajax én de nummer één van Nederland. Naast Cillessen nam Van Gaal Michel Vorm en Tim Krul mee. Zowel Vorm als Krul stond op dat moment onder contract bij een Premier League-club. Beide doelmannen keepten wekelijks op het hoogste niveau. Dat is het grote verschil met nu. Van Gaal heeft drie keepers geselecteerd die in de Eredivisie actief zijn. Bovendien zijn Pasveer, Bijlow en Noppert gezamenlijk goed voor slechts acht interlands. Het moge duidelijk zijn dat het Nederlands elftal er onder de lat weleens beter voor heeft gestaan…

Verdediging

Weinig mensen die in 2014 hadden gedacht dat de ontmoeting tussen PSV en Feyenoord van 13 april van dat jaar de basis zou vormen voor het succesvolle WK dat Oranje in Brazilië zou gaan beleven. Toenmalig Feyenoord-trainer Ronald Koeman stuurde zijn ploeg in een 5-3-2-systeem het veld in en die keuze pakte uitstekend uit. De Rotterdammers scoorden tweemaal én hielden hun doel schoon. Dat gebeurde onder toeziend oog van bondscoach Van Gaal en Oranje-captain Robin van Persie. Zij waren onder de indruk van het optreden van Feyenoord en het duurde dan ook niet heel lang voordat Van Gaal, Van Persie en ook vice-aanvoerder Arjen Robben overtuigd waren dat Oranje in dat systeem moest gaan spelen.

Een maand eerder had het Nederlands elftal nog kansloos verloren van Frankrijk. Voor Van Gaal was die nederlaag al een teken aan de wand. Oranje was met een viermans achterhoede té kwetsbaar. Een mannetje extra zou dat probleem kunnen verhelpen. Van Gaal had op dat moment echter niet heel veel te kiezen. Zijn verdedigers waren niet bij Europese topclubs actief althans. In Brazilië vormden Daryl Janmaat (Feyenoord), Stefan de Vrij (Feyenoord), Ron Vlaar (Aston Villa), Bruno Martins Indi (Feyenoord) én Daley Blind (Ajax) de vijfmans defensie. Daarachter had hij Paul Verhaegh (FC Augsburg), Joël Veltman (Ajax) en Terence Kongolo (Feyenoord) tot zijn beschikking.

Waar de achterhoede in 2014 de achilleshiel was, daar is dat dit jaar wel anders. Wat heet: Van Gaal heeft verdedigers van Liverpool (Virgil van Dijk), Bayern München (Matthijs de Ligt), Manchester City (Nathan Aké), Manchester United (Tyrell Malacia) en Inter Milan (Denzel Dumfries en De Vrij) tot zijn beschikking. Tel daar Jurriën Timber – die in het Nederlands elftal tot op heden steevast een goed niveau heeft gehaald – bij op en je kunt de achterhoede gerust als wereldtop bestemepen. Enkel achter de naam van Daley Blind staat een vraagteken. Maar met Van Dijk en Aké in zijn rug is hij een stuk minder kwetsbaar dan menigeen denkt.

Middenveld

Van Gaal was er in aanloop naar het WK in Brazilië alles aan gelegen Wesley Sneijder topfit te krijgen. De bondscoach had voor de topscorer van het WK in Zuid-Afrika een belangrijke rol in gedachte, namelijk achter de twee spitsen. Sneijder had er nog wel zin in om nog één keer te knallen op een eindtoernooi en meldde zich dan ook topfit bij Oranje. De middenvelder van destijds Galatasaray bleek onmisbaar. Met zijn gelijkmaker tegen Mexico werd hij zelfs even weer de held van Nederland.

Dat Sneijder in Brazilië zó belangrijk kon zijn, was voor een groot deel ook te danken aan het blok dat achter hem stond. Dat werd in eerste instantie gevormd door Nigel de Jong en Jonathan de Guzman, naarmate het toernooi vorderde werd De Guzman vervangen door Georginio Wijnaldum. Ook Jordy Clasie kreeg minuten. Zij bewaakten de balans in het elftal en vormden een extra slot op de deur. In Qatar zal het middenveld anders ingevuld worden. Van Gaal kiest weliswaar opnieuw voor twee controleurs, maar we hoeven niet uit te leggen dat Frenkie de Jong en Steven Berghuis - of Teun Koopmeiners - hun rol anders invullen dan Nigel de Jong en De Guzman.

Nigel de Jong bleek eveneens onmisbaar in Brazilië. Zo'n type ontbreekt in de huidige selectie van het Nederlands elftal, al komt Marten de Roon aardig in de buurt. De middenvelder van Atalanta Bergamo voegt aan de bal weinig toe aan het Nederlands elftal, maar is zónder bal wel degelijk van waarde. Dat bewees hij tijdens het Nations League-duel met België, toen Frenkie de Jong ontbrak wegens een blessure. Kenneth Taylor, Davy Klaassen en Xavi Simons zijn ook van de partij in Qatar. Bovendien ziet Van Gaal in Cody Gakpo eveneens een middenvelder. Daarmee heeft Van Gaal een zeer gevarieerd middenveld tot zijn beschikking. Nóg meer dan in Brazilië, al bleek de kopkracht van Leroy Fer toen geen overbodige luxe. 

Aanval

Van Gaal koos in Brazilië niet enkel voor 5-3-2 omdat zijn achterhoede kwetsbaar was. Hij was tevens van mening dat zijn sterspelers – Van Persie en Robben – in dat systeem het beste tot hun recht zouden komen. En dat bleek. Waar Van Persie vier keer scoorde, daar was Robben goed voor drie doelpunten en evenveel assists. De individuele kwaliteiten van die twee gaven meermaals de doorslag. Wat te denken van de legendarische kopbal van Van Persie tegen Spanje en de dribbel van Robben die leidde tot de 5-1?  De aanwezigheid van de aanvallers van Manchester United en Bayern München zorgden ervoor dat tegenstanders Oranje niet durfden te onderschatten.

De individuele kwaliteiten die Van Persie en Robben met zich meebrachten, zijn in Qatar een stuk minder aanwezig. Dat de beste aanvaller – Memphis Depay – sinds 22 september niet meer in actie kwam, helpt natuurlijk ook niet mee. Daardoor wordt er vanzelfsprekend een stuk minder verwacht van Memphis, die er in Brazilië ook al bij was. Van Gaal verklapte vorige week al dat Memphis hoogstwaarschijnlijk niet gaat starten tegen Senegal. Het zal moeten blijken in hoeverre Oranje zonder zijn aanvalsleider kan. Memphis scoorde dit kalenderjaar vier keer voor Oranje en heeft nog maar acht doelpunten nodig om Van Persie te evenaren als topscorer aller tijden van het Nederlands elftal.

Tijdens het Nations League-duel met België in Amsterdam kregen we een eerste indruk van een Memphis-loos Nederlands elftal. En dat was toch even schrikken geblazen, al kwam dat ook grotendeels doordat Frenkie de Jong eveneens niet van de partij was. Maar het moge duidelijk zijn dat de alternatieven voor Memphis een stuk minder zijn. Steven Bergwijn haalt onder Van Gaal weliswaar vaak een hoog niveau, maar Wout Weghorst en Vincent Janssen zorgen voor meer vraag- dan uitroeptekens. In de persoon van Luuk de Jong, misschien wel de beste kopper van Europa, heeft Van Gaal wel een serieus wapen achter de hand. Maar de bank in Brazilië had met Jeremain Lens, Dirk Kuyt, Klaas-Jan Huntelaar én een jonge Memphis tóch wat meer te bieden. 

Conclusie

Dat het niveau van de selectie voor het WK in Qatar gemiddeld hoger ligt dan acht jaar geleden in Brazilië, valt dus te betwijfelen. Achterin kan Van Gaal weliswaar kiezen voor verdedigers die actief zijn bij topclubs en op het middenveld heeft hij met Frenkie de Jong een van de beste middenvelders van Europa tot zijn beschikking, maar de positie onder de lat én de voorhoede zorgen toch voor twijfels. Van Gaal heeft in Qatar geen Sneijders, Robbens of Van Persies rondlopen. Oranje moet het dit jaar misschien wel meer dan ooit van het collectief hebben. Zoals aanvoerder Van Dijk zei in gesprek met Voetbal International: "Wij móéten het beste team zijn om succes te kunnen boeken. Ook op een WK is voetbal elf-tegen-elf en we zullen het met Oranje sámen moeten doen."